Kiedy dziewięć lat temu zdecydowałam się na studia arabistyczne, nie wiedziałam, jakim językiem jest arabski. Zastanawiałam się: „język arabski czy jest trudny?”. Lata nauki pozwoliły mi opanować go w takim stopniu, że dzisiaj jest moim narzędziem pracy. Tłumaczę nawet skomplikowane specjalistyczne teksty (choć nie twierdzę, że robię to bezbłędnie). Odpowiedzi na hasło w wyszukiwarce „język arabski czy jest trudny” mogą być zniechęcające do nauki. Niektórzy twierdzą, że nauczenie się alfabetu zajmuje wiele miesięcy. Inni są zdania, że sam język jest w ogóle nie do opanowania. To jak faktycznie jest z tym arabskim? Czy ten język rzeczywiście jest taki trudny?
Język arabski – czy jest trudny tak, jak twierdzą sami Arabowie?
Nie ma co ukrywać – język arabski ma wiele elementów trudnych. Ma jednak również takie, które okazują się zaskakująco proste. Warto podkreślić, że w przeciwieństwie do polskiego jest to język bardzo logiczny. Co sprawia trudności w nauce tego języka, a co można sobie szybko i przyjemnie przyswoić? Zacznijmy od tej gorszej strony.
Potencjalnie trudności – dialekty języka arabskiego
Pierwszym problemem jest samo określenie „język arabski”. Na pytanie „język arabski czy jest trudny?” można odpowiedzieć „a jaki arabski?”. Gdy zaczynamy się go uczyć, nagle okazuje się, że nie jest to tylko jeden język. Terminem tym możemy określić:
- klasyczny język arabski (tzw. fushę) występujący w Koranie czy poezji beduińskiej
- MSA, czyli Modern Standard Arabic – wariant stylistyczny języka, używany dzisiaj w literaturze, mediach, itp. Jest to przede wszystkim język pisany, wspólny dla wszystkich mieszkańców świata arabskiego
- dialekty używane na co dzień przede wszystkim w mowie, każdy rejon świata arabskiego ma swój dialekt
Zazwyczaj naukę zaczyna się od MSA, który stanowi podstawę dla późniejszej nauki dialektów. Dialekty są zróżnicowane do tego stopnia, że w egipskiej telewizji podczas wywiadu z algierskim piłkarzem obecny będzie tłumacz, który przełoży słowa sportowca z arabskiego na arabski. Nie jest też niestety tak, że wszyscy Syryjczycy mówią tym samym dialektem. Nawet w ramach jednego miasta w poszczególnych dzielnicach możemy usłyszeć różne odmiany języka.
Fakt, że w świecie arabskim funkcjonuje tak dużo dialektów, może przerażać. W rzeczywistości sytuacja nie jest tak straszna. Możemy postawić na naukę współczesnego literackiego języka arabskiego (MSA), który łączy wszystkich Arabów. Język ten zajmuje ważne miejsce w świadomości Arabów, ponieważ jest to język Koranu. Dodatkowo występuje dużo podobieństw między MSA i dialektami: konstrukcje słów, czy niektóre zasady gramatyki.
Obce słownictwo
Do łatwych (przynajmniej na początku) nie należy fonetyka języka arabskiego, bo arabski posiada wiele dźwięków, które w języku polskim nie występują, a niektóre angażują te części aparatu mowy, których jako Polacy w ogóle nie używamy. Opanowanie wymowy takich głosek jak gardłowe „’ayn” (znak ع) czy krtaniowe „h” (ه) wymaga pracy i osłuchania się z językiem.
Zdecydowanym problemem dla Europejczyków uczących się arabskiego jest z początku obcobrzmiące słownictwo. Z racji tego, że arabski należy do zupełnie innej rodziny języków, niewiele jest wyrazów, które brzmią „swojsko” i z czymś nam się kojarzą. W języku polskim istnieje wprawdzie trochę słów pochodzących z języka arabskiego, ale ich liczba nie jest na tyle duża, by miało nam to jakoś szczególnie pomóc w nauce języka. Tutaj potrzebne jest zupełnie inne podejście i inny mechanizm skojarzeniowy, o czym za chwilę.
Gdy ludzie dowiadują się, że posługuję się językiem arabskim, zazwyczaj pytają czy znam też alfabet. Koncepcja nauki języka bez nauki jego alfabetu jest dla mnie dziwna, ale większość moich rozmówców jest zszokowana, że byłam w stanie nauczyć się pisać „tymi maczkami” czy „robaczkami”. Prawda jest zaś taka, że na studiach nauka alfabetu to około 2 tygodnie. Czy jezyk arabski jest trudny do nauki? Jak już widzieliście, poznawanie arabskiego niesie z sobą wyzwania, ale alfabet nie jest największym z nich.
Alfabet składa się z 28 znaków i choć każdy z nich można zapisać w kilku wariantach (w zależności od jego położenia w wyrazie), to nauka pisania nie nastręcza większych trudności.
Jedyną trudnością (i to wywołuje z początku pewne przerażenie) jest to, że alfabet arabski to tak właściwie abdżad, co oznacza, że posiada tylko spółgłoski. Standardowo nie zapisuje się samogłosek, chyba że mamy do czynienia z Koranem lub tekstem do nauki języka – wówczas samogłoski zapisane są w postaci znaków diakrytycznych występujących nad lub pod literą. Co robić gdy ich nie ma? Zaawansowany użytkownik języka wie z kontekstu jak odczytać dany wyraz, ale początki bywają trudne. Na przykład zapis علم może oznaczać: عِلْم (wiedza, nauka), عَلَم (flaga), عَلِمَ (wiedział), عَلَّمَ (nauczał). Jedynym sposobem na pokonanie tej trudności jest ciągła praktyka przez czytanie.
Skoro już Was trochę nastraszyłam, to pora na łyżkę miodu. Co w języku arabskim jest proste?
Po pierwsze, arabski jest bardzo logiczny. Całe słownictwo zbudowane jest na tzw. rdzeniach, które najczęściej składają się z trzech znaków. Na przykład we wspomnianym wyrazie عِلْم rdzeń stanowią litery ع, ل, م i na ich podstawie, znając określone reguły, możemy budować wyrazy, które będą tematycznie związane z nauką, np. عالِم to naukowiec a مُعَلِّم – nauczyciel. To trochę tak, jakbyśmy ucząc się jednego słowa, dostawali inne w pakiecie.
Jak mówiłam wcześniej – wyrazów arabskich nie da się najczęściej skojarzyć ze znanymi nam językami europejskimi. Możemy „kojarzyć” słowa w ramach samego arabskiego. Wystarczy, że znamy znaczenie danego rdzenia i reguły tworzenia poszczególnych typów wyrazów.
Na pewno ucieszy Was, że arabski ma tylko trzy czasy – przeszły, teraźniejszy i przyszły, przy czym przyszły nie ma osobnej formy czasownikowej, a tworzy się go jedynie przez dodanie سَوْفَ do czasu teraźniejszego. Pod tym względem jest to więc język trochę podobny do polskiego i o wiele prostszy od angielskiego, w którym skomplikowane czasy spędzają sen z powiek wszystkim uczącym się.
Gramatycznych ułatwień jest na szczęście więcej. Arabski ma tylko 2 rodzaje gramatyczne (męski i żeński), które w dodatku bardzo łatwo rozpoznać. Ma też jedynie 3 przypadki, których reguły (znowu) są bardzo logiczne i dają się wyjaśnić w kilku prostych punktach. Spróbujcie zrobić to samo z polskimi przypadkami (których w dodatku jest 7!) – gwarantuję, że polegniecie. Czy arabski jest trudny? Cóż, chyba się zgodzicie, że nie jest tak źle!
Nie jest łatwo, ale nauka języka arabskiego popłaca
Nie ma co ukrywać – na naukę języka arabskiego trzeba poświęcić trochę czasu. Foreign Service Institute, czyli główna amerykańska instytucja państwowa zajmująca się organizacją kursów dla urzędników i pracowników dyplomacji, wyliczyła, że przeciętny Amerykanin potrzebuje 2200 godzin, by osiągnąć poziom biegłości w języku arabskim. O ile mi wiadomo, nie zrobiono podobnych badań wśród Polaków, ale podejrzewam, że może być podobnie. Moim zdaniem jednak to, ile czasu potrzebuje ktoś na opanowanie języka w stopniu komunikatywnym bardzo zależy od wielu czynników. Niekoniecznie będziesz musiał poświęcić wiele lat, żeby osiągnąć wysokie poziomy.
Nie zniechęcajcie się jednak, bo arabski jest bardzo przydatny! Językiem arabskim posługuje się 422 miliony ludzi (choć w formach dialektalnych), a jego nauka jest niesamowicie rozwijająca (w przeciwieństwie do większości języków angażuje lewą półkulę mózgu a nie prawą) i daje wielką satysfakcję. Nikt się specjalnie nie dziwi, gdy dowiaduje się, że mówicie po angielsku, francusku czy nawet rosyjsku, ale arabski zawsze robi wrażenie i to nawet większe na samych Arabach. Z doświadczenia mogę powiedzieć, że większość Arabów jest w zupełnym szoku, gdy słyszy obcokrajowców posługujących się ich językiem, a to potrafi otworzyć naprawdę wiele drzwi w świecie arabskim. Język ten można wykorzystać na różne sposoby: w pracy tłumacza, podczas pracy w dyplomacji lub firmach współpracujących ze światem arabskim. Przygoda z arabskim jest warta Twojego czasu!
Ucz się od tych, którzy znają się na rzeczy – szkoła języka arabskiego
Ze względu na równoległe występowanie różnych form arabskiego polecamy koniecznie rozpocząć naukę z profesjonalistami. W ten sposób, pomimo trudności, które towarzyszą przygodzie z arabskim, od początku będziecie prowadzeni w dobrą stronę. Język ten nie jest taki trudny, jak uczysz się z dobrego źródła Pokażemy Ci, że nauka arabskiego to nie długie lata ciężkiej pracy. Przekonasz się, że nie trzeba dużo czasu, żeby opanować najważniejsze zagadnienia gramatyki oraz swobodnie konstruować zdania? Nasza szkoła online to miejsce, w którym skutecznie nauczysz się języka arabskiego. Kierunek Wschód oferuje kursy tego języka na wszystkich poziomach – zgłoś się do nas, a my się Tobą zaopiekujemy!
