Świat arabski mówi dialektami. Koniec kropka. Jeśli marzysz nie tylko o czytaniu tekstów akademickich, poezji, Koranu czy Nadżiba Mahfuza w oryginale – musisz pomyśleć o nauce dialektu. Tylko to zapewni Ci dostęp do swobodnej komunikacji z innymi ludźmi. Wybór konkretnego dialektu powinien być uzależniony od Twoich potrzeb i regionu, którym się interesujesz. Warto też zwrócić uwagę, jak powszechny jest dany dialekt oraz czy istnieje wystarczająca ilość materiałów do nauki. Może Twój wybór padnie właśnie na dialekt egipski?
Po co mi dialekt egipski?
Jest ponad sto milionów powodów, żeby zacząć się uczyć dialektu egipskiego! Tak liczna jest właśnie populacja trzeciego najludniejszego kraju w Afryce. W Kairze czy w Aleksandrii bardzo to czuć. Ludzie i to w ogromnych ilościach są absolutnie wszędzie. Oznacza to, że będąc na miejscu, na każdym kroku będziemy mieli okazję do rozmowy. Jeśli znasz Egipt, to pewnie już wiesz, że w wielu sytuacjach znajomość angielskiego, lub nawet podstaw klasycznego języka arabskiego na niewiele się zda. W czasie negocjacji z taksówkarzem, rozmowy z bawwabem*, zakupu warzyw na ulicy – dialekt egipski is a must. Bez tego, najprawdopodobniej będziecie musieli zapłacić więcej za te same rzeczy. Posługiwanie się dialektem łagodzi trochę efekt „bycia obcym”, któremu należą się typowo turystyczne ceny. Można więc powiedzieć, że nauka dialektu egipskiego dosłownie Ci się zwróci 🙂
Miejsce dialektu w kulturze
Dialekt egipski odgrywa istotną rolę nie tylko w codziennym życiu, ale też kulturalnym. Egipski przemysł filmowy jest jednym z największych w świecie arabskim. Przekłada się to na bogactwo filmów, seriali oraz programów telewizyjnych. A wszystkie one stanowią świetny materiał do ćwiczenia dialektu! Pod tym względem, nauka egipskiego arabskiego jest znacznie prostsza od klasycznego.
Wyjątkowość języka jest dla Egipcjan niezwykle ważna i stanowi istotny element ich tożsamości. W dialekcie zapisywane są te utwory, dla których zazwyczaj zarezerwowany jest klasyczny język arabski. W kairskich księgarniach można spotkać powieści napisane po egipsku, komiksy czy gazety. W ostatnich latach ta tendencja staje się coraz silniejsza, więc takich źródeł powstanie pewnie więcej.
Niespotykane bogactwo… podręczników!
Dzięki aktywnej działalności American University of Cairo, mamy do dyspozycji świetne podręczniki do nauki dialektu egipskiego. Do wyboru są te zarówno zapisane w transkrypcji (np. Kallimni ‘Arabi), jak i w alfabecie arabskim (np. Kalaam Gamiil). Co ważne, podręczniki dostosowane są do różnych poziomów. Przykładowo, podręcznik Umm Al-Dunya dedykowany jest zaawansowanym studentom. Takie bogactwo podręcznikowe nie zdarza się często, więc warto to wykorzystać.
Dialekt egipski – czyli jaki?
Tak jak w przypadku i innych dialektów, najlepiej zbadany jest język jakim mówi stolica. A więc to, co nazywamy potocznie „dialektem egipskim” jest tak naprawdę „dialektem kairskim”. W samym Egipcie występuje kilka grup dialektów: dialekty Delty Nilu, dialekty Kairu oraz dialekty południowe.* Trzeba być tego świadomym, bo gdy pojedziemy zwiedzić Aswan, mowa tamtejszych mieszkańców będzie się znacząco różniła od tej, którą posługują się kairczycy. Różnorodność językowa świata arabskiego i tym razem nas nie zawiedzie. Dobra wiadomość jest taka, że dialekt kairski jest dosyć powszechnie rozumiany w świecie arabskim. W dużej mierze jest to zasługa wspomnianego już prężnego egipskiego przemysłu filmowego i telewizyjnego.
Izzayak?
Znasz już podstawy klasycznego języka arabskiego i zastanawiasz się, czy bardzo różni się on od dialektu egipskiego? Trzeba przyznać, że różnice są duże. Widać je poziomie gramatycznym, leksykalnym i fonetycznym. Przykładowo, Egipcjanie wymawiają arabską literę „ج” jako dźwięk „g”, a nie „dż” jak w klasycznym języku arabskim. Dodatkowo, nie wymawiają „ق”. Szczególnie na podstawowym poziomie, zaskoczy nas wiele nowych wyrażeń. Tytułowe „izzayak?” oznacza „jak się masz?”. W dialekcie inaczej też buduje się zdania przeczące czy czas przyszły i przeszły. Zwrot „لم اكن” (lam akun – nie byłam), w dialekcie kairskim będzie brzmieć – „makuntiš”. Trochę inaczej, prawda? Dialekt wymaga cierpliwości, zwłaszcza na początkowym etapie nauki. Na szczęście, na wyższych poziomach coraz bardziej przypomina klasyczny język arabki.
Umm ad-Dunya
No i najważniejsze – warto uczyć się dialektu, bo Egipt to niepowtarzalne miejsce. I nie ma na świecie drugiej takiej metropolii jak Kair. Egipcjanie nazywają swoją stolicę „Matką Świata” – „Umm ad-Dunya”, co podkreśla ich dumę z tego niezwykłego miasta. Jeśli fascynujesz się światem arabskim, to po prostu musisz zaliczyć przejażdżkę kairskim metrem, zobaczyć zachód słońca nad piramidami, pójść na kawę do Cafe Riche i na zakupy na targ Chan Al-Chalili. Znajomość dialektu pozwoli Ci na swobodną komunikację i na pełne cieszenie się wyjątkową atmosferą tych miejsc.
*Bawwab (بَوَّاب) – osoba pełniąca funkcję dozorcy w bloku, który zazwyczaj jest świetnie poinformowany na temat prywatnego życia wszystkich mieszkańców.
*źródło: Janusz Danecki; Gramatyka języka arabskiego Tom 1; Warszawa 2007; s.47.
