Choć pojęcie „Arabowie” jest powszechnie znane i często pojawia się w mediach, dyskusjach społecznych czy materiałach edukacyjnych, jego znaczenie bywa niejednoznaczne. W świadomości wielu osób łączy się przede wszystkim z językiem arabskim, islamem lub krajami Bliskiego Wschodu, jednak rzeczywistość jest znacznie bardziej złożona.
Kim zatem są Arabowie? Czy to naród, wspólnota językowa, a może kulturowa? Gdzie mieszkają, co ich łączy, a co różni? Odpowiedzi na te pytania pozwalają lepiej zrozumieć nie tylko świat arabski, ale też globalne procesy społeczne, polityczne i kulturowe, w których ta grupa odgrywa istotną rolę.
Spis treści:
Początki świata arabskiego
Źródeł współczesnej kultury arabskiej oraz języka arabskiego należy szukać – nomen omen – na Półwyspie Arabskim, a dokładniej na terenach dzisiejszej Arabii Saudyjskiej. Właśnie tam, w mieście o nazwie Mekka, w VII w. n. e., kupcowi imieniem Muhammad zostaje zesłana święta księga nowej religii – islamu. Koran został zesłany w języku arabskim, przez co język ten ma szczególne znaczenie dla wyznawców islamu na całym świecie. Muzułmanie używają języka arabskiego w modlitwie oraz praktykach religijnych. Lektura Koranu powinna odbywać się głównie w języku arabskim – tłumaczenie świętej księgi na inne języki uznaje się jedynie za materiał pomocniczy w studiowaniu wiary.
Granice zewnętrzne świata arabskiego kształtowały się przez stulecia podbojów oraz wojen. Niemal do końca XV w. pod arabskim panowaniem znajdowała się duża część Półwyspu Iberyjskiego. W kwestii granic wewnętrznych do dziś istnieją rozbieżności – najbardziej znanymi terenami spornymi są terytoria Palestyny oraz okupowana przez Maroko Sahara Zachodnia.
Kto jest Arabem, a kto nim nie jest?
Współcześnie Arabowie zamieszkują tereny głównie Bliskiego Wschodu oraz Afryki Północnej, ale duże diaspory arabskie można znaleźć również w wielu krajach europejskich (np. Francja, Niemcy, Norwegia, Szwecja, Wielka Brytania) oraz w Ameryce Północnej. Obywatelstwo nie warunkuje bycia Arabem. Ważnym wyznacznikiem tożsamości arabskiej jest pochodzenie – przynależność etniczna. Kraje arabskie są zróżnicowane pod względem etnicznym – mieszkają w nich również Kurdowie, Asyryjczycy (Irak, Syria), Berberowie (Maroko, Tunezja, Algieria, Mauretania), Ormianie, Czerkiesi (Jordania).
Czy wszyscy Arabowie mówią tym samym językiem?
Językiem urzędowym wszystkich krajów arabskich jest arabski – standardowy. Istnieje jednak wiele odmian dialektalnych i to właśnie one są pierwszym językiem Arabów, językiem codziennej komunikacji. Standardowy język arabski jest językiem oficjalnym, obecnym w mediach, urzędach, meczetach oraz komunikacji formalnej. Używa się go również w szkołach, dlatego wszyscy kształceni w arabskojęzycznych placówkach Arabowie są w stanie się nim posługiwać. Inaczej ma się sprawa w diasporach – tam językiem komunikacji w rodzinie mogą być konkretne dialekty języka arabskiego, natomiast w życiu codziennym używany jest język zamieszkiwanego kraju. Arabowie będący przedstawicielami drugiego i trzeciego pokolenia imigrantów stosunkowo rzadko posługują się standardowym językiem arabskim.
Czy każdy Arab to muzułmanin?
Nie wszyscy Arabowie są muzułmanami – znajdziemy wśród nich również wyznawców chrześcijaństwa, judaizmu oraz innych religii, a także osoby niewierzące. Nie wszyscy muzułmanie są Arabami – wyznawanie islamu nie czyni osoby wierzącej Arabem. Największym (pod względem liczby ludności) krajem muzułmańskim jest Indonezja, która nie ma nic wspólnego ze światem arabskim. Innymi przykładami krajów z większością muzułmańską są Pakistan, Turkmenistan, Kirgistan, Turcja, Iran. W Europie wyznawców islamu znajdziemy np. w Bośni, Albanii, Kosowie, ale również w Polsce.
Tożsamość arabska
Na tożsamość arabską składa się więc pochodzenie, język oraz poczucie przynależności. To ostatnie najtrudniej uchwycić, ponieważ dla każdego może oznaczać co innego i każdy ma prawo identyfikować się zgodnie z własnymi przekonaniami. Na poczucie przynależności mogą wpływać uwarunkowania historyczne i religijne. Posługiwanie się językiem arabskim jako pierwszym świadczy o zakorzenieniu językowym rodziny w kulturze arabskiej i może być decydującym czynnikiem tego, w jaki sposób się identyfikujemy.
Nauka języka arabskiego w szkole Kierunek Wschód
Zrozumienie tego, kim są Arabowie, to pierwszy krok do głębszego poznania jednego z najważniejszych kręgów cywilizacyjnych świata. Jednak dopiero znajomość języka pozwala w pełni zanurzyć się w tej fascynującej kulturze – dotrzeć do jej źródeł, odkrywać literaturę, media, tradycje i codzienność ludzi z ponad 20 krajów.
Dlatego jeśli chcesz kontynuować tę podróż – nie tylko intelektualną, ale i językową – zapraszamy do szkoły Kierunek Wschód. Nasze kursy języka arabskiego to coś więcej niż nauka słówek – to wprowadzenie do świata, który z każdym kolejnym zdaniem staje się coraz bardziej zrozumiały i bliski.
