Jednym z powodów, dla których język arabski wydaje się trudny, jest fakt, że skrywa się on za pismem bardzo różniącym się od naszego. Warto poznać alfabet arabski – to bardzo ciekawe i wcale nie takie skomplikowane. Zanim poznamy sposób zapisu słów, przyjrzyjmy się podstawowym cechom tego alfabetu.
KIERUNEK ZAPISU I CECHY ALFABETU
Po pierwsze, alfabet arabski zapisujemy od prawej do lewej. Na pierwszy rzut może się to wydawać dziwne, ale bardzo łatwo można się do tej zmiany przyzwyczaić. Konsekwencją zapisu od prawej do lewej jest odwrotna (względem naszej) organizacja tekstów i książek: teksty są wyrównane do prawej, a strony tytułowe książek znajdują się z prawej strony.
Kierunek czytania książki po arabsku
Po drugie, każdy znak alfabetu arabskiego zawsze przeczytamy tak samo, niezależnie od tego, jakie inne znaki mu towarzyszą (to pewne uproszczenie, ale o drobnych odstępstwach od tej zasady dowiesz się później). Zwróć uwagę, że to prostsza sytuacja niż ta, z którą mamy do czynienia w języku polskim. Po polsku tak samo przeczytamy „rz” i „ż” oraz „h” i „ch”. Litera „c” brzmi inaczej, gdy stanowi część zapisu „cz” lub „ch”. Po arabsku jedna litera to jeden dźwięk. Kropka.
Po trzecie, alfabet arabski nie przewiduje wersji małych i dużych liter.
Po czwarte, jest to pismo spółgłoskowe, co oznacza, że odnotowywane są w nim przede wszystkim spółgłoski. Samogłoski albo są pomijane w zapisie (najczęściej), albo są sygnalizowane dodatkowymi znakami (np. dla osób uczących się języka). Temat zapisu samogłosek omówimy w innym artykule.
CZTERY FORMY LITER
No to teraz przechodzimy do konkretu. Każda litera (a jest ich 28) ma 4 formy graficzne. Dla łatwiejszego zrozumienia ich wykorzystania nazywamy je: początkową, środkową, końcową i izolowaną.
Uwaga – to są jedynie formy graficzne, a więc różne sposoby, na jakie możemy zapisać tę samą literę. Różnią się wyłącznie zapisem, wszystkie przeczytamy w ten sam sposób.
To, z jakiej formy danej litery skorzystamy pisząc jakiś wyraz, zależy od tego, jakie inne litery ją otaczają w tym wyrazie. Przyjrzyjmy się czterem formom litery „b” (czytamy ją tak samo, jak polskie „b”):
Cztery formy litery „b”
Wszystkie formy przeczytamy tak samo – jako „b”.
Formę początkową spotkamy w sytuacji, gdy litera „b” nie połączyła się z żadną literą z prawej strony, ale połączyła się z literą z lewej strony. Widać, że forma ta przewiduje linię wychodzącą w lewo – właśnie tą linią litera połączy się z kolejną. Zauważ, że nie ma za to linii wychodzącej w prawo – w tę stronę litera z niczym się nie połączy.
Forma środkowa jest wykorzystywana w sytuacji, gdy litera „b” połączy się z innymi literami zarówno z prawej, jak i z lewej strony. Forma ta przewiduje łączniki w obie strony.
Forma końcowa występuje, gdy litera „b” połączy się wyłącznie z prawej strony i tylko w tę stronę odchodzi linia łącząca.
Forma izolowana zostanie użyta, gdy litera nie połączy się ani z prawej, ani z lewej strony. Sytuacja ta najczęściej będzie miała miejsce wtedy, gdy litera występuje samotnie (np. wyraz składa się tylko z jeden litery).
Dla przećwiczenia tych zasad zapiszemy słowo składające się z trzech liter: b + j + t.
Najpierw zajmiemy się literą b.
Wybieramy formę początkową dla „b”, ponieważ litera ta rozpoczyna wyraz (nie ma nic wcześniej, a więc z prawej strony) i połączy się wyłącznie z lewej strony.
Litera „j” pojawia się w formie środkowej, bo łączy się z innymi literami z obu stron. Zwróć uwagę, że „b” połączyło się bezpośrednio z „j”.
Litera „t” pojawia się w formie końcowej, ponieważ może się połączyć tylko z prawej strony (bo dalej – z lewej strony – nie ma już żadnej litery).
W ten sposób wygląda większość wyrazów – są to ciągi różnych kształtów (liter) połączonych linią. Większość, ale nie wszystkie, bo musimy pamiętać o pewnym wyjątku, który omówiony jest poniżej.
LITERY NIEŁĄCZĄCE SIĘ Z LEWEJ STRONY
Istnieje grupa 6 liter, które nie łączą się z lewej strony. Litery te, podobnie jak pozostałe, mogą wystąpić w dowolnym miejscu w wyrazie, ale nigdy nie połączą się linią z następną literą.
Litery niełączące się z lewej strony
Jeśli po tych literach pojawia się inna litera, musi ona przybrać formę początkową (jeśli po niej też występuje litera) lub formę izolowaną (jeśli jest ostatnia w wyrazie).
Zwróć uwagę, jakich form użyto w poniższym słowie. Składa się ono po kolei z liter: b (ta litera, jak wiesz, „normalnie” może się łączyć z prawej i z lewej), r (litera niełącząca się z lewej strony), k (litera mogąca łączyć się z prawej i lewej).
Powstały wyraz, pomimo tego, że stanowi całość, w graficznym zapisie ma w środku niewielką przerwę między literami „r” i „k” (dlatego, że „r” nie mogła się połączyć linią z następną literą). Niektóre wyrazy będą więc miały w środku przerwy w miejscach występowania liter niełączących się z lewej strony.
DO POBRANIA
