Choć używany na co dzień tylko przez około 3,6 miliona ludzi, gruziński jest największym językiem w swojej rodzinie. Próżno dopatrywać się w nim podobieństw do polskiego, a tym bardziej do innych języków indoeuropejskich. Jednak to jego niepowtarzalność i odrębność sprawiają, że zgłębianie go jest tak ciekawe i daje tyle satysfakcji.
BOGATA HISTORIA
Gruziński należy do rodziny kartwelskiej, a według niektórych samodzielnie ją tworzy. Językoznawcy nie są zgodni, czy swański, lazyjski i megrelski są oddzielnymi językami, czy tylko dialektami gruzińskiego. Poza nimi rodzina kartwelska nie ma już innych członków. Wszystkie są też używane głównie na obszarze Kaukazu Południowego oraz pobliskich rejonach Rosji, Ukrainy, Turcji, Azerbejdżanu, co czyni je zupełnie unikatowymi. Co ciekawe, w Iranie żyje kilkudziesięciotysięczna społeczność potomków Gruzinów, którzy zostali tam przesiedleni na początku XVII wieku. Przez wieki życia w obcym kraju nie zapomnieli, skąd się wywodzą, i nie zatracili swojego języka.
ORYGINALNY ALFABET
Jednym z głównych powodów dumy Gruzinów oraz fascynacji obcokrajowców jest alfabet gruziński, jedyny w swoim rodzaju na skalę światową. Na przestrzeni wieków do zapisu używano trzech systemów, stworzonych specjalnie dla tego języka: Asomtavruli (ასომთავრული), Nuskhuri (ნუსხური) i Mkhedruli (მხედრული). Dwa pierwsze dziś są używane przez Patriarchat Gruzji (gruziński kościół prawosławny). Ostatni z nich jest używanym współcześnie alfabetem. Choć po raz pierwszy pojawił się już w X wieku, to jego pozycja jako głównego systemu zapisu ostatecznie umocniła się dopiero w wieku XIX. Początkowo używano go jedynie w sferze świeckiej, co widać też w jego nazwie: wywodzi się od mkhedari, czyli „jeździec”, „wojownik”, „rycerz”. Choć trudno to zauważyć na pierwszy rzut oka, kształt liter prawdopodobnie wzorowany był na alfabecie greckim. Cechą charakterystyczną wszystkich trzech systemów jest również to, że nie rozróżniają wielkich i małych liter. I oczywiście – ich piękno, co potwierdzą i Gruzini, i miłośnicy gruzińskiego z całego świata.
ZBITKI SPÓŁGŁOSKOWE
Tym, co stanowi największe wyzwanie w nauce, jest wymowa, a dokładniej – zbitki spółgłoskowe. Nawet dla kogoś, komu takie słowa jak „chrzczę” czy „rozpierzchłszy” nie sprawiają trudności, może je napotkać, próbując wymówić tskhwari – „owca” czy mts’vrtneli – trener”. Przy odpowiedniej liczbie powtórzeń jest to jednak jak najbardziej do wyćwiczenia. Sprawę ułatwia też fakt, że w alfabecie gruzińskim jeden znak w jasny sposób odpowiada jednemu dźwiękowi – nie ma wątpliwości, czy coś trzeba wymówić, czy nie.
WARTO SIĘ UCZYĆ
Gruzińskiego warto się uczyć, aby poznać ten niesamowity kraj, jego wielowiekową historię, fascynującą kulturę i przepyszną kuchnię. Zobaczyć zapierające dech w piersiach krajobrazy i spróbować autentycznego, słynnego gruzińskiego wina. A gdzie można to wszystko zrobić, jeśli nie na miejscu? Gruzja jest rajem dla podróżników! Podróżowanie ułatwia natomiast znajomość języka. Gruzini są narodem nie tylko gościnnym, ale i wyrozumiałym dla obcokrajowców starających się mówić po gruzińsku. Chętnie dzielą się swoją kulturą i jako dobrzy gospodarze, pomagają gościom, gdy tylko mogą.
