Tradycyjnie małżeństwa w Iranie od dawien dawna zawierane były z rodziną.
W niedalekiej przeszłości, a wśród bardziej religijnych rodzin na prowincji również współcześnie uważa się, że najlepszą żoną jest kuzynka w linii bocznej – siostra cioteczna bądź stryjeczna. Taka kobieta była osobą zaufaną i wiadomo czego się po niej spodziewać.
W niektórych rodzinach kojarzono już dzieci, stąd określenie „zaręczeni, zaślubieni od kołyski”. Wraz ze wzrostem świadomości powstawało coraz mniej tego typu małżeństw, a jeżeli już do nich dochodziło, wykonywano badania genetyczne by wyeliminować ryzyko obciążenia przyszłego potomstwa chorobami. Co ciekawe, badanie te współcześnie są popularne i decydują się na nie również osoby, które nie znały się przed zawarciem małżeństwa.
Poszukiwanie kandydatki na żonę
Popularnym miejscem na znalezienie żony spoza rodziny były łaźnie. Kobiety, które tam chodziły szukały potencjalnej kandydatki na żonę dla brata, syna, wnuka. W tym bardzo tradycyjnym schemacie to kobiety znajdowały żonę dla mężczyzny. Ten z kolei ufając im, że chcą dla niego jak najlepiej zgadzał się na ich wybór. Obecnie, wraz z upływem czasu innym miejscem, gdzie poznać można żonę są uniwersytety. Tam po raz pierwszy mężczyźni przebywają razem z kobietami. Teraz często potencjalną kandydatkę na żonę spotkać można w pracy, w metrze czy w taksówce. Owszem, mężczyzna może znaleźć żonę samodzielnie, jednak jego pole działania jest ograniczone, ponieważ i tak należy zachować tradycję i zwyczaje.
Po tym jak rodzina wytypowała już kandydatkę na żonę dochodziło do khastegari, które polegało na okazaniu zainteresowania rodzinie potencjalnej panny młodej. Rodzina mężczyzny dzwoniła z „wizytą w dobrym celu”. W związku z tym gromadzili się najważniejsi męscy przedstawiciele rodziny – ojciec, brat, dziadek, wujkowie – i kobiety. Następnie przyszły pan młody w towarzystwie rodziny udawał się do domu kobiety na zapowiedzianą wizytę. Podczas rozmowy rodzina mężczyzny opisywała jego pozytywne cechy i opowiadała czym ten się zajmuje. Mężczyzna odpowiadał także na zadawane mu w trakcie rozmowy pytania. Panna młoda zjawiała się nieco później z herbatą. Jeżeli rodzina kobiety wyrażała zainteresowanie potencjalnym związkiem, to pod koniec wizyty młodzi mogli zostać sami, porozmawiać i poznać się, ponieważ zgodnie z tradycją mogli widzieć się po raz pierwszy.
Okres narzeczeństwa
Po wizycie, po pewnym czasie rodzina kandydata dostawała telefon od rodziny panny młodej, że zgadzają się na zawarcie małżeństwa. Wtedy dochodziło do „bale borun” – „pójścia po tak”, czyli po odpowiedź twierdzącą. Podczas takiej wizyty rodzina pana młodego często przynosiła już prezenty dla panny młodej. Ustalano również wstępne warunki zawarcia małżeństwa. Następnie następował etap namzadi, czyli narzeczeństwa, który zapoczątkowany był imprezą. Panna młoda otrzymywała pierścionek zaręczynowy. Przypieczętowywano warunki małżeństwa, m.in. wysokość mehru i sposób jego opłacenia, ustalano kwestie związane z mieszkaniem. Na razie czyniono to w sposób ustny.
Przygotowania do ślubu mogły trwać od kilku miesięcy do roku. Wynikało to z faktu, że zgodnie z tradycją mężczyzna odpowiedzialny był za zapewnienie kobiecie domu. Z kolei kobieta odpowiadała za urządzenie mieszkania i wyposażenie, tj. za meble, sztućce, szafy, łóżka. Z tego powodu wiele rodzin gromadziło już sprzęty dla jeszcze małych, np. 10-letnich dziewczynek. W przyszłości panna młoda mogła dostać mikser, który sam miał już kilka lat. Przed weselem rodzina pana młodego mogła przyjść i sprawdzić, jak wygląda przygotowane przez rodzinę panny młodej mieszkanie.
Ślub
Właściwy moment oficjalnego zawarcia małżeństwa to aghd, który porównać można do naszego ślubu cywilnego. Dochodziło do niego w urzędzie przed mułłą. Następnie, zgodnie z tradycją odbywało się arusi, czyli wesele. Koszty wesela pokrywa wyłącznie mężczyzna. Często są to duże imprezy, gromadzące nawet po kilkaset osób. Irańskie wesele przypomina nasze. Kobiety i mężczyźni mogą bawić się osobno – na dwóch salach – ale współcześnie coraz częściej przebywają oni w trakcie imprezy razem. Chociaż zdarza się to już rzadko, elementem tradycyjnego wesela jest wręczenie prezentu matce panny młodej, w podziękowaniu za jej wychowanie. Często są to pieniądze, stąd określenie na to wydarzenie to „cena za mleko”. Następnego dnia po weselu odbywa się impreza wyłącznie dla panny młodej. Kobiety z obu rodzin wręczają jej prezenty, głównie pieniądze.
Nie wszystkie rodziny stać jest od razu na wyprawienie wesela, dlatego zdarza się również tak, że para młoda po zawarciu aghd, nie decyduje się od razu na zorganizowanie imprezy. W takiej sytuacji mogą przebywać razem, ale nie dochodzi do konsumpcji małżeństwa. Zawarcie samego aghd jest pomocne ze względu na możliwość wspólnych przygotowań do wesela. Takie małżeństwo może już bowiem spędzać razem czas, np. pójść razem do kawiarni.
