Okres japońskiej okupacji Korei pomaga zrozumieć, dlaczego dziś relacje między Koreą a Japonią bywają napięte. To czas, który miał duży wpływ na kształtowanie się koreańskiej tożsamości narodowej. Dla osób uczących się języka koreańskiego i interesujących się kulturą, poznanie tej części historii wyjaśnia wiele zjawisk w koreańskim języku, współczesnej literaturze koreańskiej i sposobie myślenia Koreańczyków.
Spis treści:
Początki okupacji japońskiej Korei
Na początku XX wieku Korea znajdowała się w bardzo trudnej sytuacji politycznej. Była słaba wewnętrznie, a jej położenie geograficzne sprawiało, że stała się obiektem rywalizacji między silnymi sąsiadami – Chinami, Rosją i Japonią. Japonia, która właśnie pokonała Rosję w wojnie rosyjsko-japońskiej (1904–1905), zaczęła coraz bardziej wpływać na sytuację w Korei.
W 1905 roku Japonia zmusiła Koreę do podpisania tzw. traktatu protekcyjnego, znanego także jako Traktat z Eulsa. Zgodnie z nim Korea traciła możliwość prowadzenia własnej polityki zagranicznej. W praktyce oznaczało to, że stawała się państwem zależnym od Japonii. Pięć lat później, w 1910 roku, Japonia dokonała formalnej aneksji Korei, włączając ją do swojego imperium kolonialnego jako Generalne Gubernatorstwo Korei.
Okupacja nie była przypadkowa ani spontaniczna – była efektem przemyślanej strategii Japonii, która chciała stać się mocarstwem kolonialnym na wzór zachodnich potęg. Jak zauważa historyk Carter J. Eckert z uniwersytetu Harvard, Japonia traktowała Koreę jako „teren eksperymentów kolonialnych” – miejsce, w którym miała sprawdzić nowe modele administracji, gospodarki i kontroli społecznej.
Polityka Japonii wobec Korei
Po aneksji Korei w 1910 roku Japonia szybko rozpoczęła intensywny proces japonizacji – czyli narzucania Koreańczykom języka, kultury i stylu życia Japończyków. Dla władz japońskich ważne było, aby mieszkańcy Korei stali się lojalnymi obywatelami Cesarstwa. Dlatego okupacja nie polegała jedynie na kontroli terytorialnej – sięgała głęboko w życie codzienne, edukację i tożsamość mieszkańców.
Historia Korei — wykorzenianie języka oraz tożsamości
Jednym z pierwszych działań było wprowadzenie języka japońskiego jako urzędowego. Koreański został stopniowo wypierany ze szkół, urzędów i życia publicznego. Już w latach 20. nauczanie języka koreańskiego w szkołach było ograniczone, a od 1943 roku całkowicie zakazane. Dzieci uczyły się wyłącznie po japońsku, a podręczniki opowiadały historię z perspektywy japońskiej, pomijając lub wypaczając koreańską kulturę i dziedzictwo.
Zmianom podlegały także nazwiska. W 1939 roku rząd w Tokio wprowadził obowiązkową kampanię zmiany nazwisk koreańskich na japońskie (tzw. sōshi-kaimei). Ten pozornie administracyjny wymóg był w rzeczywistości symbolicznym aktem odcięcia Koreańczyków od ich przodków i tradycji. Wiele rodzin czuło się zmuszonych do przyjęcia japońskich imion, by nie mieć problemów z urzędami, szkołami czy pracą.
Historia Korei — ingerencja Japończyków w życie religijne Koreańczyków
Japończycy ingerowali również w religię i obyczaje. Tradycyjne święta koreańskie były zastępowane japońskimi. Promowano shintoizm – japońską religię państwową – i oczekiwano, że Koreańczycy będą oddawać cześć cesarzowi Japonii. Tysiące Koreańczyków było zmuszanych do uczestnictwa w rytuałach w świątyniach shintō, mimo że dla wielu z nich było to sprzeczne z własnymi przekonaniami religijnymi.
Historyk Michael Robinson zauważa, że te działania miały na celu stworzenie „jednej, zunifikowanej kultury imperialnej”, ale w praktyce prowadziły do tłumienia wszystkiego, co koreańskie. Dla wielu Koreańczyków codzienne życie w czasach okupacji oznaczało konieczność ukrywania swojej tożsamości, mówienia po japońsku i udawania kogoś, kim nie byli.
Ruchy oporu i powstanie 1 marca 1919 roku
Chociaż Japonia sprawowała ścisłą kontrolę nad Koreą, Koreańczycy nigdy nie pogodzili się z utratą wolności. Już na początku okupacji zaczęły powstawać tajne grupy i organizacje patriotyczne, także młodzieżowe. Ich członkowie rozrzucali ulotki, prowadzili tajne nauczanie i organizowali protesty przeciwko japońskim rządom.
Najbardziej znanym i przełomowym momentem był Ruch 1 Marca 1919 roku – masowe, pokojowe wystąpienie Koreańczyków przeciwko japońskiej okupacji. Inspiracją dla tego wydarzenia była Deklaracja Niepodległości podpisana przez 33 intelektualistów i działaczy społecznych. W krótkim czasie demonstracje rozprzestrzeniły się po całym kraju – udział w nich wzięło ponad dwa miliony osób.
Protesty miały charakter pokojowy, ale odpowiedź japońskich władz była brutalna. Według danych Koreańskiego Instytutu Historii, podczas tłumienia powstania zginęło ponad 7 tysięcy osób, a kilkanaście tysięcy zostało rannych lub aresztowanych. Wiele osób zginęło w wyniku tortur lub egzekucji.
Powstanie z 1 marca nie przyniosło niepodległości, ale miało ogromne znaczenie dla ducha narodowego. Doprowadziło m.in. do powstania Tymczasowego Rządu Korei w Szanghaju, który przez wiele lat działał na uchodźstwie i prowadził działalność dyplomatyczną, by nagłośnić sprawę historii Korei na arenie międzynarodowej.
Historia Korei i zakończenie okupacji japońskiej Korei
Dopiero koniec II wojny światowej przyniósł kres trwającej 35 lat okupacji Korei przez Japonię. 15 sierpnia 1945 roku, po zrzuceniu bomb atomowych na Hiroszimę i Nagasaki oraz kapitulacji Japonii, Korea formalnie odzyskała niepodległość. Dla wielu Koreańczyków był to dzień upragniony, ale też gorzki – bo choć skończyła się era kolonialna, kraj nie odzyskał pełnej suwerenności.
Korea odzyskała niepodległość nie dzięki wewnętrznemu ruchowi oporu, ale na skutek wydarzeń związanych z końcem II wojny światowej. Po kapitulacji Japonii północną część Korei zajęła Armia Czerwona, a południową – wojska amerykańskie. Granicę między tymi strefami wyznaczono na 38. równoleżniku. Z czasem doprowadziło to do powstania dwóch oddzielnych państw: Korei Południowej i Korei Północnej.
Choć Koreańczycy finalnie odzyskali wolność od Japończyków, tak jednak nie oni zdecydowali o dalszej przyszłości swojego kraju.
Korea pogrążona w chaosie politycznym
Początkowa euforia z wyzwolenia szybko ustąpiła miejsca politycznemu chaosowi. W kraju zabrakło wspólnej wizji przyszłości, a napięcia ideologiczne między komunistami a nacjonalistami szybko eskalowały. Efektem była wojna koreańska (1950–1953), która ostatecznie przypieczętowała podział kraju i dalszą historię Korei.
Mimo tych dramatycznych wydarzeń, dzień 15 sierpnia – Gwangbokjeol, czyli „Dzień Odzyskania Światła” – jest dziś jednym z najważniejszych świąt państwowych w Korei Południowej. Upamiętnia nie tylko koniec japońskiej okupacji, ale też odwagę i wytrwałość tych, którzy przez lata walczyli o wolność
Dziedzictwo okupacji w dzisiejszej Korei
Choć od zakończenia okupacji minęło już ponad 75 lat, jej skutki są w Korei Południowej wciąż mocno odczuwalne – zarówno w codziennym życiu, jak i w polityce czy kulturze. Pamięć o tym trudnym okresie nie zniknęła, a wręcz przeciwnie – jest aktywnie pielęgnowana i przekazywana kolejnym pokoleniom.
Jednym z najważniejszych obszarów, w których widać dziedzictwo okupacji, są relacje koreańsko-japońskie. Chociaż oba kraje są dziś ważnymi partnerami handlowymi i sojusznikami Stanów Zjednoczonych, napięcia wciąż wracają – zwłaszcza w kontekście nierozliczonych krzywd z przeszłości. Chodzi między innymi o tzw. kobiety pocieszycielki (comfort women) – Koreanki zmuszane do prostytucji w japońskich wojskowych domach publicznych – czy o kwestie przymusowej pracy w japońskich fabrykach.
Wielu Koreańczyków uważa, że Japonia nigdy w pełni nie przyznała się do winy ani nie przeprosiła w sposób wystarczający. Kwestie te wracają regularnie w debacie publicznej i są tematem emocjonalnych sporów.
Innym aspektem są edukacja i kultura pamięci. W Korei Południowej dzieci i młodzież uczą się o okupacji już od najmłodszych lat. W szkołach omawia się nie tylko fakty historyczne, ale też postawy oporu, symbole odwagi i walki o tożsamość. Pamiątki po okupacji – jak więzienia, w których torturowano działaczy niepodległościowych – są dziś muzeami. W Seulu znajduje się m.in. Memorial Hall of Independence Movement, który dokumentuje opór Koreańczyków wobec Japonii.
Także język i kultura zachowały ślady okupacji. Wiele starszych osób pamięta, że musiały uczyć się japońskiego, choć dziś starają się mówić tylko po koreańsku. W literaturze, filmie i serialach temat okupacji wraca bardzo często – to sposób na przetwarzanie traum i budowanie narodowej dumy.
Nauka języka koreańskiego w szkole Kierunek Wschód
Jeśli zainteresowała Cię historia Korei i chcesz lepiej poznać język tego fascynującego kraju – mamy coś specjalnego dla Ciebie. W szkole językowej Kierunek Wschód zapraszamy Cię na bezpłatną lekcję próbną języka koreańskiego online, która pozwoli Ci przekonać się, że nauka koreańskiego może być przystępna, ciekawa i naprawdę skuteczna.
Dlaczego warto? Naszą największą siłą są doświadczeni nauczyciele – koreanistki i koreaniści, absolwenci kierunków orientalistycznych, którzy nie tylko świetnie uczą, ale też z pasją opowiadają o kulturze i historii Korei. Do tego oferujemy duży wybór grup – zarówno dla osób początkujących, jak i bardziej zaawansowanych.
Stawiamy na intensywne i ciekawe lekcje, prowadzone na podstawie sprawdzonych materiałów, które pomagają szybko zacząć mówić po koreańsku. Nasi kursanci cenią sobie także fachową i szybką obsługę, która pomaga dobrać kurs idealnie dopasowany do potrzeb.
Jeśli więc fascynuje Cię Korea i chcesz uczyć się języka w miejscu, gdzie naprawdę znają się na rzeczy – dołącz do nas. Spróbuj naszej metody i przekonaj się, że nauka koreańskiego to nie tylko cel, ale też przyjemność i pasjonująca przygoda.
