Rozpoczynając naukę języka obcego, wśród pierwszych słów, które poznajemy, są oczywiście powitania. Na początku nauki języka chińskiego niemal każdy zadaje sobie te same pytania.
- Jak jest po chińsku dzień dobry?
- Jak pozdrowić naszego rozmówcę?
- Jak się przywitać?
W końcu od czegoś trzeba zacząć! Często już samo pozdrowienie kogoś w języku obcym otwiera nam drogę do dalszej rozmowy. Jest także miłym gestem w kierunku zagranicznych gości. Jak zatem jest po chińsku dzień dobry?
W języku mandaryńskim można znaleźć słowo, które będzie odpowiednikiem polskiego dzień dobry. Sprawa witania się i pozdrawiania jest jednak bardziej skomplikowana. Rodzaj powitania zależy od pory dnia, relacji z drugą osobą, sytuacji… Nasze dzień dobry może więc przybierać różne formy. Zacznijmy jednak od początku.
Coś, co działa zawsze
Najprostszym i najbardziej uniwersalnym chińskim powitaniem są słowa 你好 (nǐ hǎo). Zwrot ten dosłownie oznacza „ty dobrze” i można powiedzieć, że jest to dzień dobry po chińsku. Wyrażamy tym samym nic innego jak życzenie pomyślności dla naszego rozmówcy. Jest to najbezpieczniejsza, najbardziej uniwersalna opcja powitania, którą używamy zarówno w stosunku do znajomych, jak i obcych. Jest ona wykorzystywana w bardziej i mniej oficjalnych sytuacjach. 你好 możemy powiedzieć, np. wchodząc do sklepu lub poznając kogoś po raz pierwszy. Jeśli chcemy przywitać więcej niż jedną osobę, możemy użyć liczby mnogiej i powiedzieć: 你们好 (nǐmen hǎo). Zaś w bardzo formalnej sytuacji, chcąc okazać szczególny szacunek, możemy użyć grzeczniejszego wariantu: 您好 (nín hǎo). Stanowi on odpowiednik polskich słów „dzień dobry Panu/Pani/Państwu”. Powszechnie używany jest w rozmowie z osobą starszą lub wyższą pozycją. Znak 你 (ty) zamieniamy w nim na 您. Składa się on z oznaczającego drugą osobę 你 oraz umieszczonego na dole serca 心. Bo jak robimy coś z sercem, to zawsze jest lepiej.
Dzień dobry wieczorem?
Język chiński używa kilku różnych pozdrowień w zależności od pory dnia. Oznacza to, że dzień dobry po chińsku może być inne rano, a inne wieczorem. Rano możemy powiedzieć 早上好 (zǎoshang hǎo), po południu 下午好 (xiàwǔ hǎo), a wieczorem 晚上好 (wǎnshang hǎo). Pozdrowienia te są szeroko rozpowszechnione, stosowane w formalnych i nieformalnych sytuacjach. Pracownicy, wchodząc rano do firmy, użyją najczęściej słów 早上好. Wynika to z konieczności przywitania wielu osób. Często skracane jest to do samego 早. Prowadzący wieczorną galę w telewizji najprawdopodobniej pozdrowią publiczność zwrotem 晚上好.
Witaj nauczycielu
Popularnym w Chinach powitaniem jest dodanie do nazwy pełnionej przez daną osobę funkcji słowa 好 (hǎo). Wyraża ono pozdrowienie. Czasem na początku możemy dodać także nazwisko – jeśli je oczywiście znamy. Zatem to, jak jest po chińsku dzień dobry, będzie zależało także od tego, do kogo mówimy. Przykładowo:
- nauczyciela możemy powitać 老师好 (lǎoshī hǎo),
- menedżera nazwiskiem Wang możemy powitać 王经理好 (Wáng jīnglǐ hǎo),
- lekarkę o nazwisku Zhao możemy powitać 赵大夫好 (Zhào dàifu hǎo)
Ważne jest jednak, aby nie pomylić funkcji, gdyż byłoby to niegrzeczne. W podobny sposób słowo 好 możemy dodać do czyjegoś imienia, jeśli nasza relacja jest bliższa. Przykładowo koleżankę o imieniu Lixin możemy powitać mówiąc 李欣好 (Lǐxīn hǎo).
Ciociu i wujku
Dzień dobry po chińsku zmienia się również w zależności od naszej relacji z rozmówcą. Zależy również od pełnionej przez nie funkcji. Jak jednak przywitamy się z osobą, której nie znamy? Chińczycy nawykli, mówiąc dzień dobry, dodawać do niego nazwy członków rodziny. Również w stosunku do niespokrewnionych, a nawet nieznanych osób. I tak
- do starszych od siebie mężczyzn powiemy „dzień dobry wujku” – 叔叔好 (shūshu hǎo)
- do starszych od siebie kobiet powiemy – „dzień dobry ciociu” – 阿姨好 (āyí hǎo)
W ten sposób powitamy np. rodziców chińskich znajomych. Jak przekonuje nas język chiński – wszyscy jesteśmy jedną rodziną.
Czy już jadłeś?
Często Chińczycy zamiast typowego dzień dobry witają innych pytaniem – „czy już jadłeś?” – 吃了吗 (Chī le ma?). Nie chodzi jednak o sprawdzenie, czy rzeczywiście jesteśmy głodni. Jest to forma dzień dobry, która wyraża troskę o drugą osobę. Jedzenie dla Chińczyków jest bardzo ważne, tak ważne, że 吃了吗 zastępuje najczęściej zwykłe, formalne 你好. Możemy również w łatwy sposób zapytać o to samo drugą osobę, mówiąc 你呢 (nǐ ne) – „a ty?”. Pytanie to pozwala w bardzo swobodny i naturalny sposób nawiązać konwersację. Jadłeś 吃了 (chī le) – a co? I gdzie? Było smacznie? Jeszcze nie jadłeś 还没吃 (hái méi chī) – a słyszałeś o tej nowej restauracji na rogu? Może pójdziemy tam razem? Przełamanie lodów gwarantowane.
Wszystko jest względne
Jeśli chcemy przywitać większą grupę odbiorców, możemy zrobić to zwrotem 大家好 (dàjiā hǎo). Oznacza on dosłownie „witam wszystkich”. W ten sposób większość chińskojęzycznych twórców internetowych rozpoczyna swoje vlogi. Możemy użyć tych słów również, kiedy wygłaszamy przemówienie. Jeśli witamy przybywających gości, zwykłe dzień dobry może zmienić się w 欢迎 (huānyíng), czyli „witamy”. Jeśli spotykamy się z kimś dawno niewidzianym, zamiast dzień dobry możemy wykrzyknąć 好久不见 (hǎojiǔ bú jiàn). Zwrot oznacza „dawno się nie widzieliśmy” i zastąpi nam powitanie.
Nie musimy jednak wcale wiedzieć, jak jest po chińsku dzień dobry, aby się z Chińczykami przywitać. Ze względu na popularność języka angielskiego, młodzi Chińczycy często używają słów 嗨 (hāi) lub 哈喽 (hālóu).
