Najtrudniejszy język świata. Gąszcz znaków, zawiłości tonów, odmienna kultura, masa nowych słów. Nauka języka chińskiego to niewątpliwie wyzwanie, które wymaga systematycznej pracy. Jak nauczyć się chińskiego? Jakie metody sprawdzą się podczas nauki nieeuropejskiego języka? Jak uczyć się chińskiego, aby się go rzeczywiście nauczyć? Odpowiedzi znajdziesz poniżej.
W gąszczu znaków
Język chiński nie jest językiem fonetycznym. Jego zapis nie bazuje na brzmieniu słów, a na ich znaczeniach. Chiński nie ma więc alfabetu i zapisuje się go przy pomocy znaków. Ich liczba sięga nawet 50 tysięcy, ale do codziennej komunikacji wystarczy znajomość ok. 3 tysięcy. Dlatego chińskie znaki na początku przerażają. Poza tym, że jest ich bardzo wiele, każdy wygląda inaczej, choć łudząco do siebie podobnie! Zatem jak uczyć się języka chińskiego?
Krok po kroku
Naukę znaków warto rozpocząć od poznania ich elementów konstrukcyjnych. W języku polskim różne litery alfabetu zestawione razem tworzą kolejne słowa. W języku chińskim zaś poszczególne elementy składowe zestawione razem pozwolą na tworzenie nowych znaków i znaczeń. Rozpoczynając od najprostszych kresek i znaków, możemy po kolei, systematycznie uczyć się kolejnych.
W nauce znaków bardzo pomocne są także tzw. klucze czy rdzenie znaków. Są to powtarzające się w nich elementy semantyczne, które przypisują znak do danej kategorii. Ich znajomość pomoże wstępnie określić, z czym dany znak może być związany. Jeśli jest to nazwa rośliny, najprawdopodobniej pojawi się w nim 艹, w zaimkach osobowych wystąpi 亻, a ruch wykonywany dłonią zwierał będzie w sobie 扌. Dzięki tej wiedzy nie zawsze trzeba znać dokładne znacznie czy wymowę, aby zrozumieć, do czego w danym kontekście odnosi się nieznany znak.
Chcąc nauczyć się znaków, warto sięgać do ich wizualnych przedstawień. W końcu pierwotnie chińskie znaki były piktogramami. Można narysować górę i wpisać w nią znak 山 albo w świecące promieniami słońce wrysować 日. Aby uczyć się chińskiego, warto wykorzystać obrazkowe książki i karty Chineasy.
Pomocne w nauce znaków jest także dochodzenie ich pochodzenia. Chińskie znaki to bardzo stary system pisma. Stąd też niektóre ideogramy mogą być współcześnie niezrozumiałe, ale geneza ich powstania leży w historii. Np. „dom, rodzina” to po chińsku 家, czyli świnia (豕) pod dachem (宀). Dlaczego? Hodowla zwierząt gospodarskich doprowadziła do stałego osadnictwa i powstania domów, przy których trzymano m.in. świnie.
Aby dobrze zapamiętać znaki, najlepiej korzystać ze skojarzeń. Im bardziej abstrakcyjne, tym lepiej! Chińska liczba cztery (四) jednym kojarzy się z firanką w oknie. Drugim zaś ze… skarpetami na kaloryferze. Wszystko, co działa jest dobre. Można także układać własne historie z elementów składowych znaków. Na przykład w imieniu (名) są zmierzch (夕) i usta (口), bo gdy jest ciemno (夕), aby kogoś zawołać (口), musimy wykrzyknąć jego imię!
Ułóż klocki
Gramatyka języka chińskiego działa trochę jak budowanie z klocków. Chcąc nauczyć się chińskiego, należy poznać elementy konstrukcyjne języka i nauczyć się z nich budować. Język chiński jest stosunkowo przyjazny dla nowych uczących. Nie czyhają w nim pułapki przypadków i zasadzki koniugacji. Wystarczy wszystko ułożyć w odpowiedniej kolejności i voilà, a właściwie 就是了 (jiùshì le, otóż to). Jednak układając „chińskie klocki”, musimy pamiętać, jaką budowlę chcemy z nich stworzyć. Bardzo ważne jest uczenie się języka chińskiego w kontekście. Musimy wiedzieć, w jakiej sytuacji padło dane sformułowanie, kto do kogo je wypowiedział. W przeciwnym razie możemy być źle zrozumiani, a nawet kogoś obrazić.
Po nitce do kłębka
Jak nauczyć się języka chińskiego? Oczywiście poznając funkcjonujące w nim słowa. Dobrym narzędziem do nauki słów są fiszki. Obecnie można je łatwo wykonać w aplikacji na telefonie czy komputerze. Dzięki tym programom szybko uzyskamy odczyt słów i będziemy mogli śledzić progres swojej nauki.
Za każdym razem, gdy poznajesz jakieś słowo, spróbuj ułożyć z nim zdanie! Pomoże to lepiej je zapamiętać i od razu wpasować w kontekst. Możesz także zacząć tworzyć w języku chińskim pamiętnik lub wplatać chińskie słówka w swoje notatki. Każda okazja jest dobra do powtarzania. Niektórzy studenci praktykują także wypisywanie słów na małych karteczkach. Umieszczają je potem w różnych częściach mieszkania. To również dobry sposób. Zerknij na karteczkę i przeczytaj słowo za każdym razem, gdy obok niego przechodzisz. Często patrząc słowo, na pewno je zapamiętasz.
Chińskie słowotwórstwo jest dość logiczne i opisowe. Warto więc także używać skojarzeń lub wręcz dosłownych tłumaczeń. Np. rower to 自行车: samodzielnie (自) poruszający się (行) pojazd (车). Poniedziałek 星期一 to pierwszy (一) dzień w tygodniu (星期). Ma to sens, prawda?
W języku chińskim od jednego rdzenia możemy często wyprowadzić wiele różnych, powiązanych słów. Dlatego, podczas nauki lub powtarzania, można rysować sobie „drzewka”. Przykładem może być rdzeń słowotwórczy 电 (prąd), który da nam kilka słów m.in.:
- 电脑 (komputer)
- 电话 (telefon)
- 电视 (telewizor)
Podobnie od słowa 学 (nauka) wyprowadzić możemy kilka innych wyrazów:
- 学生 (uczeń)
- 学校 (szkoła)
- 学习 (uczyć się)
- 大学 (uniwersytet)
- 同学 (kolega/koleżanka ze szkoły)
- 开学 (rozpoczynać semestr).
Takie „mapy” na pewno pomogą uporządkować wiedzę. Wychodząc od jednego „kłębka”, rozdzielimy go na mniejsze i łatwiejsze do nauczenia „nitki”.
Egzamin ze znaków? Chętnie!
Często stosowaną metodą nauczania języka chińskiego są dyktanda i egzaminy. Choć te dwa narzędzia kojarzą się bardziej ze stresem i siedzeniem w ławce, to dobrze wykorzystane mogą być naprawdę efektywne. W końcu nauka języka polega na zapamiętywaniu i umiejętności skorzystania z przyswojonej wiedzy. Wszelkiego rodzaju testy wymagają od nas „przywołania” z głowy wiedzy, której się uczyliśmy. Jest to więc świetny sposób na sprawdzenie swoich umiejętności i tego, czy rzeczywiście opanowaliśmy dane zagadnienie. Korzystajmy więc z gotowych testów, ćwiczeń lub chociaż poprośmy kogoś, aby nas „przepytał”.
W przypadku języka chińskiego szczególnie efektywne są dyktanda. Język chiński nie zapisuje dźwięków, dlatego dyktanda weryfikują naszą znajomość znaków. Warto więc robić sobie od czasu do czasu autodyktando. Możemy włączyć nagranie którejś z przerobionych lekcji z podręcznika i spróbować zapisać je przy pomocy znaków.
Tony? A co to takiego?
Dla osób znających język polski wymowa chińskich głosek nie powinna być problemem. Niestraszne nam wszak „sz”, „cz” czy „ś” i „ć”. Specjalnie dla nauki wymowy słów w języku chińskim funkcjonuje także transkrypcja fonetyczna – pinyin. Ma ona na celu zapis brzmienia słów, aby jednoznacznie ustalić ich oficjalną wymowę. Bazuje wprawdzie na alfabecie łacińskim i jest dość intuicyjna, ale odczyt niektórych zapisów wymagać treningu. Pierwszym zatem krokiem, aby nauczyć się chińskiego będzie poznanie zasad pinyin.
Dla nieprawionego ucha wyzwaniem będą natomiast tony, których w języku chińskim są 4. Przedstawia się je wizualnie w postaci kresek — płaskiej, wznoszącej do góry, w kształcie litery v i opadającej w dół. Na początku nauki, próbując wypowiadać poszczególne tony, możemy rysować ręką w powietrzu ich kształt. W ten sposób angażujemy pozostałe zmysły i jeszcze bardziej skupiamy się na docelowym dźwięku.
Chińskiej wymowy można uczyć się na wiele sposobów. Najlepszy będzie taki, który jest dla nas efektywny i komfortowy. Jak uczyć się chińskiego według Chińczyków? Najlepiej dużo słuchać i dużo mówić. Na początku nauki warto zatem słuchać poszczególnych sylab, a potem całych słów i fraz. Należy starać się przy tym rozpoznać wzorce tonalne i próbować je powtarzać.
Przy nauce tonów języka chińskiego bardzo pomocny jest także tzw. shadowing. Polega on na odtwarzaniu nagrania w języku uczonym i powtarzaniu po lektorze lub razem z nim. Po takim treningu możemy także zacząć nagrywać samych siebie i porównywać własną wymowę z native speakerem lub poprosić o feedback lektora czy znajomego Chińczyka. Pozwoli to na sprawdzenie swojej wymowy i korekcję błędów. Warto także uczone frazy, słowa, zdania powtarzać na głos, mówić do siebie. Skoro powiedzieliśmy coś kilka razy w domowych zaciszu, to czemu nie mielibyśmy tego powtórzyć w rozmowie z Chińczykami?
Przy nauce tonów z pomocą przychodzi nam także współczesna technologia, a mianowicie spektrogram. To wirtualne narzędzie pokazuje nam na wykresie wysokości i długości trwania wypowiadanych dźwięków. Możemy zatem porównać wizualne przedstawienia chińskich tonów do obrazów uzyskanych przy pomocy własnego głosu. Sprawdzimy w ten sposób poprawność swoich wypowiedzi i wyłapiemy błędy. Feedback dostajemy w zasadzie w czasie rzeczywistym. Dokładność zależy oczywiście od wykorzystywanego oprogramowania i sprzętu, ale nawet wykorzystując darmowe platformy i mikrofon ze średniej półki cenowej możemy uzyskać cenne wskazówki.
Lektor za przewodnika
W dobie Internetu, gdzie wszelkie materiały są na wyciągnięcie ręki, nauka języka wydaje się prosta. Wiele osób dlatego decyduje się na samodzielne opanowanie podstaw danego języka. Jednak mimo wszystko na początku nauki języka chińskiego warto zainwestować w lektora. Nauczyciel wprowadzi nas w tajemniczy świat znaków, wyjaśni stosowane słowa, zwróci uwagę na wymowę. W labiryncie tym wszak łatwo się zgubić. Dobrze jest zatem dać się poprowadzić za rękę komuś bardziej doświadczonemu. Pozwoli to bardzo dobrze opanować podstawy- najważniejsze szczeble, które będą drabiną do wspinania się na coraz to wyższe poziomy języka. Jak uczyć się chińskiego, to najlepiej z lektorem. Razem zawsze przyjemniej.
Trening czyni mistrza
W nauce języka chińskiego najtrudniejsza jest dyscyplina. Tylko systematyczna praca przynosi efekty, dlatego na początku nauki zrób sobie plan nauki. Zwróć uwagę, by był on konkretny, ale realny i dodaj chiński do swojej rutyny. Wystarczy naprawdę 5 minut dziennie. W przyswajaniu nowej wiedzy pomaga również… sen. Daj sobie czas na przyswojenie nowych zagadnień. Nawet te trudniejsze po dobrym odpoczynku nie będą już takie straszne.
Podejmując naukę języka, warto ustalić sobie jakiś długoterminowy cel. Może nim być egzamin HSK 1 za pół roku, czy wyjazd do Chin za rok. Takie cele jednak wydają się dość odległe, należy więc podzielić je na mniejsze odcinki – 3 działy podręcznika w miesiąc, jedna czytanka w tygodniu, 5 nowych słów dziennie. Zaplanuj naukę, zastanów się, jak uczyć się chińskiego, w jaki sposób wpisać naukę języka w swoją codzienność.
Jeśli mamy problem z własną motywacją, warto pomyśleć o kursie grupowym, znaleźć znajomych do wspólnej nauki, zachęcić do wspólnej nauki żonę/męża. Dzięki temu możemy motywować się wzajemnie, wymieniać wiedzą i sprawdzać wiadomości. Z czasem może nawet rozmawiać po chińsku.
Najlepszą pomocą do nauki każdego języka jest immersja, czyli otaczanie się nim, zanurzenie w uczonym języku. Więc jak nauczyć się chińskiego? Robiąc wszystko, co dotychczas, ale… po chińsku. Lubisz oglądać seriale? Obejrzyj coś chińskiego! Słuchasz popu? Spróbuj Jay Chou. Używasz Instagrama? Zacznij obserwować chińskojęzycznych twórców. Otaczaj się językiem, a nauka na pewno przyniesie efekty. Bo jak uczyć się chińskiego, to u samego źródła.
Dbaj o swoją motywację do nauki i dostrzegaj możliwości nieustannego obcowania z językiem i kulturą chińską. Sprawdź, czy którymś kinie studyjnym grają jakiś chiński film. Spraw sobie pod choinkę zestaw do kaligrafii. Poszukaj w okolicy chińskiego sklepu, by kupić sobie przekąskę i przeczytać jej opis. Może odwiedzisz co jakiś czas chińską restaurację? Szukaj okazji i stwarzaj je sobie. Rozmawiaj z Chińczykami w każdej możliwej sytuacji! Przez Internet, ze spotkanymi turystami czy partnerami biznesowymi i kontrahentami. Chiński naprawdę jest wszędzie- zwłaszcza jeśli tego chcemy.
